Rosa van Dam: ‘De Odensefamilie zorgt voor een dagbeleving, geen dagbesteding’

Ontstaan Odensehuis

In Denemarken, in de stad Odense, is in 2000 door mensen met dementie en hun mantelzorgers een inloop-, advies- en ontmoetingscentrum opgezet. In een ongedwongen en informele sfeer wordt advies en ondersteuning aangeboden. Na een werkbezoek in 2005 vanuit Nederland werd besloten om te kijken naar de mogelijkheden voor een soortgelijk inloophuis. Dit leidde in 2008 tot de opening van het eerste inloop-, advies-, en ontmoetingscentrum in Amsterdam Zuid. De initiatiefnemers besloten om hun centrum ‘Odensehuis’ te noemen. Inmiddels zijn in Nederland 60 Odensehuizen ontstaan, ook in Papendrecht waar het Odensehuis Papendrecht op 3 oktober 2019 officieel haar deuren heeft geopend.  

Odensehuis Papendrecht

Rosa vertelt: ‘De mensen die hier komen, zijn in het beginstadium. Ze zijn zich bewust van wat er aan de hand is en weten hoe ze ermee om moeten gaan. Ze vinden het fijn om hier te zijn. Ook al weten ze niet altijd op welke dag, ze weten wel dat ze regelmatig hierheen gaan. Mantelzorgers zijn ook van harte welkom, maar sommigen gaan tussendoor toch weg om boodschappen te doen, schoon te maken of gewoon even tijd voor zichzelf te hebben’. Het Odensehuis is maandag, dinsdag, donderdag en vrijdag van 10.00 tot 15.00 uur open. Rosa maakt onderdeel uit van het maandagteam. Iedereen heeft eigen taken te doen, dat gaat eigenlijk vanzelf. Rosa licht toe: ‘Ik ben er op maandag altijd vroeg, vaak om 09.15 uur al. Dan haal ik de afwasmachine leeg en zorg ik dat de koffie klaarstaat. Als het nodig is, help ik mee met de lunch. Ook kijken we altijd wie die dag de AED doet. Ik heb vorig jaar de EHBO-cursus gedaan en mijn certificaat behaald. De middag hou ik vrij en kan ik voor verschillende activiteiten worden ingezet zoals klaverjassen, rummikuppen en sjoelen. Het maakt me eigenlijk niet uit wat ik moet doen. Mensen even aan het lachen maken, dat is zo mooi, dan voel ik me gelukkig’. Het Odensehuis Papendrecht heeft rond de vijftig vrijwilligers. Dat is niet altijd zo geweest, maar de beschikking hebben over een grote groep vrijwilligers is wel nodig. Rosa vertelt: ‘We zijn per dag met ongeveer zeven vrijwilligers om alle werkzaamheden uit te voeren. Soms vraagt een bezoeker extra aandacht, bijvoorbeeld als iemand wat onrustig is en behoefte heeft om zijn of haar verhaal te vertellen. Je stelt iemand gerust, geeft een kopje koffie en laat hen praten. Het komt vooral aan op luisteren en inspelen op wat er verteld wordt, dan keert de rust vanzelf weer terug. Het contact zit op gevoelsniveau, hoe je praat. Ook al weten ze je naam niet, ze weten op de een of andere manier toch wie je bent’.

In het Odensehuis is er naast spelletjes nog veel meer te doen. Zo kan er super modern worden getekend en gekleurd door middel van een beamer die een projectie op papier maakt. Bij houtbewerking worden er in deze tijd van het jaar prachtige houten kerstbomen gemaakt voorzien van mooie lampjes en er zijn ook weer volop zelfgemaakte kerststukjes. Deze zelfgemaakte producten zijn te koop. Kom eens een kijkje nemen en steun meteen deze mooie organisatie.

De activiteiten blijven niet beperkt tot in het Odensehuis zelf. Rosa vertelt: ‘We hebben vrijwilligers en mantelzorgers met een auto, dus we gaan ook graag gezamenlijk op pad. Vorig jaar zijn ze met Kerst naar Intratuin geweest. De koffie en appeltaart stonden al klaar, dat was heel leuk!’ 

Maatschappelijke betrokkenheid en interactie

Het Odensehuis heeft ook veel interactie met verschillende groepen in de maatschappij. Rosa vertelt: ‘Vorige week zijn er een aantal buitenlandse jongeren vanuit het Groene Kruisgebouw hier geweest om kennis te maken met de ouderen. Ze hebben samen spelletjes gedaan. We wilden laten zien dat deze mogelijkheid er is en dat je niet buiten hoeft rond te hangen. Sinds anderhalf jaar komen de kinderen van De Wielen met Pasen en Kerst bij ons op bezoek. Vorig jaar Kerst hadden ze tekeningen voor ons gemaakt. Het is zo mooi en zo leuk om te zien hoe goed de twee leeftijdsgroepen met elkaar omgaan. Dementie gaat alleen maar meer voorkomen. Zo weten kinderen toch een beetje hoe het zit en wat er kan gebeuren’. Ook de eindmusical wordt door de kinderen van deze school in het Odensehuis opgevoerd.

Wie is Rosa van Dam?

Rosa in haar rol als vrijwilliger

Rosa is een 75-jarige actieve, zorgzame en lieve vrouw die in het Odensehuis door haar collega’s en de bezoekers zeer gewaardeerd wordt. Ze heeft als bijnaam ‘de mier’ en als je haar bezig ziet, begrijp je ook meteen waarom. Ik vraag Rosa hoe het Odensehuis op haar pad is gekomen. Ze antwoordt: ‘Ik heb een groot deel van mijn leven voor mensen gezorgd: voor mijn kinderen, voor mijn man, voor de kleinkinderen en ik ben ook mantelzorger voor mijn buurman geweest. Mijn man is overleden en de kleinkinderen zijn volwassen, daar hoef ik niet meer op te passen. Ik dacht: ‘Wat moet ik nu?’ Ik las in de krant een oproep van het Odensehuis en werd hier als door een magneet naartoe getrokken. Ik werk hier komende februari vier jaar, ben er bijna vanaf het begin al bij. Ik ben hierheen gekomen uit nieuwsgierigheid en daarna werd het mijn bestemming. Ik voel me hier op mijn gemak. Ik heb het naar mijn zin en ik wil voorlopig nog niet weg’.

Achtergrond

Rosa is van origine geen Papendrechtse. Haar wortels liggen in Rotterdam, maar ze woont al sinds 1971 in Papendrecht. Ook haar man is een geboren Rotterdammer. Op mijn vraag hoe ze haar man heeft leren kennen, antwoordt Rosa: ‘Bij volksdansen. Ik ken hem al vanaf mijn negende jaar. Ik vond hem eerst echt niet leuk; hij vond mij wel leuk. Later, toen hij in militaire dienst zat, kwam hij zaterdags naar het volksdansen, helemaal in zijn kloffie. Ja, toen bloeide er toch iets op. We zijn heel jong getrouwd, nog voor mijn negentiende verjaardag. We kregen een huis van de zaak, maar ik kon er niet wennen en wilde eigenlijk weer terug naar Rotterdam. Er werden op een gegeven moment huizen in Middenpolder gebouwd. Daar hebben we een huis gekocht en toen voelde het goed’. Rosa heeft twee kinderen en vijf kleinkinderen. Haar man is tien jaar geleden overleden en heeft niet meer de kans gekregen om hun 50-jarig huwelijk te vieren en mee te mogen maken dat Rosa 65 werd.

Hobby’s

Ik vraag Rosa wat ze graag in haar vrije tijd doet. Ze vertelt: ‘Ik heb een hele grote tuin bij mijn huis. Verder zit ik door mijn nicht op muziek, in een zangkoor bij Excelsior. Wij waren vroeger de Smarties. Ik moet noten leren lezen, dat is best moeilijk hoor. Ik heb het heel vroeger wel gedaan, want mijn man speelde op de accordeon. Ik weet er dus wel iets van af. Afgelopen zaterdag hebben we een optreden in De Willem gehad. Met Kerst treden we daar ook op. Als de mensen binnenkomen, zingen wij kerstliedjes. Op maandag doe ik aan line dancing. Ik heb mijn hele leven gedanst, stijldansen tot goudster toe. Ik mag ook graag puzzelen. Ik heb voor mijn verjaardag een puzzel van 1500 stukjes gekregen, dat vind ik ook leuk om te doen. Ik verveel me nooit, heb altijd wel wat te doen’. Op de vraag of Rosa van lezen houdt, antwoordt ze: ‘Zeker, ik kom er alleen niet aan toe. Ik heb nog een boek liggen en hele stapels Libellen. Ik vind muziek en line dancing nu belangrijker. Beide groepen zijn heel leuk. Ik doe wat ik doe en dat valt goed. Ze kunnen met mij alle kanten op. Ik ben flexibel en behulpzaam’.

Vrijwilligerswerk in het Odensehuis

Op mijn vraag waarom iemand voor vrijwilligerswerk in het Odensehuis zou moeten kiezen, antwoordt Rosa: ‘Omdat het mooi is om met de mensen die getroffen zijn door dementie samen te werken en hen een omgeving te bieden waar ze niets moeten en alles mogen. Sjoelen, knutselen, klaverjassen; alles mag, gewoon doen waar je zin in hebt. En als er hulp nodig is, dan zijn we er’.  

Vrijwilliger worden in het Odensehuis of wilt u meer informatie? Neem een kijkje op de website: www.odensehuispapendrecht.nl of bel met de coördinatoren Eline of Marjan, te bereiken op: 06 39575136.